BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Nieuwerkerken
Radarsite
BEELD
historische luchtfoto van Nieuwerkerken
BEELD
Luc Schepens, heemkundig onderzoeker, staat op de Tegelrijzone met op de achtergrond de sokkel van de voormalige Duitse Würzburg-Rieseradar
LUC SCHEPENS VERTELT
Ik ben Luc Schepens, woonachtig te Sint-Truiden en bestuurslid van Heemkunde Nieuwerkerken. We bevinden ons momenteel op de “Tegelrijzone” met de voormalige radarinstallatie van de Duitsers te Nieuwerkerken.
BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone en de sokkel van een van de Würzburg-Rieseradars
LUC SCHEPENS VERTELT
Op dit terrein bevonden zich een aantal radars, nl. de Freyaradar, die stond meer noordelijk op het terrein. Dan had je de Würzburg-Rieseradar, waarvan een sokkel hier nog zichtbaar is. De andere stond ter hoogte van de Bleukenstraat.
BEELD
historische luchtfoto van Nieuwerkerken met aanduiding van de verschillende locaties van de radars
LUC SCHEPENS VERTELT
De situatie werd “gedetecteerd” als volgt. Door middel van de Freyaradar werd in de lengte het doelwit of het vliegtuig “geconstateerd” of “gedetecteerd”.
BEELD
historische kaart met aanduiding van de locatie van de Duitse radarinstallaties in Nieuwerkerken
LUC SCHEPENS VERTELT
Door middel van de aangestuurde zoeklichten en de hoogtebepaling van de Würzburg-Rieseradar konden ze het doelwit al projecteren vooraleer het vliegtuig zich richting Duitsland bevond.
BEELD
historische tekening met technische gegevens over de werking van de Duitse radarinstallaties in Nieuwerkerken
LUC SCHEPENS VERTELT
Die “lijn”, die ‘Helle Riegel’, zoals ze die noemden, situeerde zich vanuit het noorden van Denemarken, via het noorden van Duitsland, over Nederland, België, Frankrijk en zo naar de Zwitserse grens.
BEELD
historische kaart van Europa met aanduiding van de ‘Helle Riegel’
LUC SCHEPENS VERTELT
België, dus de zone waar we ons hier bevinden, met name Nieuwerkerken, had de ruimte of de Raum 6, dus de 6de ruimte van het geheel. Die bestond uit drie radarstations waarvan 6B zich bevond in Nieuwerkerken, met codenaam “Bertha”.
BEELD
videobeelden van de sokkel van een van de Würzburg-Rieseradars
LUC SCHEPENS VERTELT
Ja, dat is logisch. Want dat is ook de kortste afstand tussen de Engelse kust, het Kanaal en het Belgische luchtruim. Dan ben je ook onmiddellijk in Duitsland, natuurlijk …
BEELD
tekening van het peilstation van de radarsite en foto van een zoeklicht
LUC SCHEPENS VERTELT
Aan de sokkel was ook altijd een zoeklicht gedetecteerd. Dat zoeklicht bevond zich iets verder dan de omheining die je daar ziet staan.
BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone en de Tegelrijstraat
LUC SCHEPENS VERTELT
Dan had je hier, waar we ons momenteel bevinden, aan de fruitplantage, de barakken, waarschijnlijk voor de soldaten die het “getuig” onmiddellijk moesten bedienen en dergelijke meer. Dat was ook identiek voor de Freyaradar en voor de andere Würzburg-Rieseradar.
BEELD
historische luchtfoto van Nieuwerkerken
LUC SCHEPENS VERTELT
Op de Tegelrijstraat, waar momenteel nu die nieuwbouw is, daar stonden in feite de hoofdbarakken, de logementen met kantines, eetkamers en dergelijke meer.
BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone en de Tegelrijstraat
LUC SCHEPENS VERTELT
Vanaf dat er een soort “detectie” werd waargenomen, stegen in Brustem vliegtuigen op, omdat deze radarsite gelinkt was met de luchthaven of het vliegveld van Sint-Truiden. Er werd in het begin alleen ’s nachts gevlogen. Waarom? Om zo weinig mogelijk opgemerkt te worden, natuurlijk. Later zijn ook de dagbombardementen begonnen, maar dat was weer een andere zaak.
BEELD
historische kaart Nieuwerkerken en omgeving
LUC SCHEPENS VERTELT
Deze radarsite stond in verbinding met Sint-Truiden. Vanaf dat er hier een alarm gegeven werd van vijandelijke vliegtuigen, werd onmiddellijk het vliegveld van Sint-Truiden gecontacteerd. Daar stegen dan de “Nachtjagers” op die dan onmiddellijk de bombardementsvliegtuigen onderschepten en desnoods neerhaalden.
BEELD
historische foto van een Duitse Freyaradar
LUC SCHEPENS VERTELT
Alleen hier in Sint-Truiden - voor zover ik weet – werd de zone beveiligd door een soort Flakkanon, een soort afweergeschut, maar alleen voor de bedreiging van lokale bombardementen. In het algemeen, alles wat hier over kwam vliegen, was om naar richting Duitsland te vliegen om Hamburg, Berlijn en dergelijke meer te gaan bombarderen.
BEELD
videobeelden van de Tegelrijzone
TEKST IN BEELD
met dank aan
Luc Schepens
Dany Schoebrechts
Wouter Gheyle
Historisch Centrum Luchtmachtbasis Brustem
Wikimedia Commons
www.onderderadar.be
logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.